Kuşkonmaz Bakımı Nasıl Yapılır?

Kuşkonmaz (Asparagus officinalis), genellikle ızgara veya buğulama şeklinde yapılan lezzetli bir sebzedir. İlkbahar sebzelerinden biri olan kuşkonmaz, zambakgiller familyasından olup çok yıllıktır. Kuşkonmazın yenerek tüketilen kısmı, bitkinin genç sürgünleridir. Bu sürgünler büyümeye bırakıldığında sonbaharda çok büyük boyutlara ulaşabilmektedir.

Kuşkonmaz, dünyanın her yerinde yetiştirilebilmektedir. Bununla birlikte toprağın donduğu ılıman iklimlerde daha iyi bir şekilde gelişmektedir. İlkbaharla birlikte toprağın erimesi ve sıcaklıkların artması ile kuşkonmazın sürgünleri topraktan çıkmaya başlamaktadır. Sürgünler, 15-20 cm uzunluğa ve 1,5-2 cm kalınlığa ulaştıklarında hasat edilmektedir.

Kuşkonmaz, yetiştirmesi sabır ve belli bir alan gerektiren bir bitkidir. Kuşkonmaz, çok yıllık ve büyük bir bitki olduğu ve yıllarca ürün vermeye devam edeceği için kuşkonmazı bahçede yetiştirmek daha iyi olacaktır. Kuşkonmaz, her yıl ürün veren bir bitki olmakla birlikte yeni dikilen bitkilerin yerleşmesi birkaç yıl alabileceği için kuşkonmaz yetiştirirken özellikle başlarda sabırlı olmak gerekir.

Bu yazıda kuşkonmazın sağlık açısından sağladığı faydaları ve kuşkonmazı bahçede veya saksıda yetiştirirken dikkat etmeniz gereken püf noktalarını okuyabilirsiniz.

Kuşkonmazın Faydaları

Kuşkonmaz, kalorisi düşük ve besin değerleri bakımından zengin bir kaynaktır. Yetiştirdiğiniz kuşkonmazları çeşitli şekillerde hazırlayarak bu lezzetli sebzenin sağlık üzerindeki çeşitli faydalarından yararlanabilirsiniz.

Besin değerleri bakımından zengindir

Kuşkonmaz, düşük kalorili bir sebze olup özellikle A, C ve K vitaminleri ile folat bakımından zengin bir kaynaktır. Kuşkonmazda bol miktarda bulunan K vitamini, kanın pıhtılaşmasını ve kemik sağlığını desteklemek açısından önemlidir. Kuşkonmaz aynı zamanda demir, çinko ve riboflavin gibi diğer mikro besinleri de içeren bir sebzedir.

Antioksidan kaynağıdır

Antioksidanlar, vücuttaki hücreleri serbest radikallere karşı korumaya yardımcı olur. Serbest radikallerin neden olduğu oksidatif stres, kanser dahil olmak üzere pek çok hastalığa neden olabilmektedir. Kuşkonmaz, antioksidan bakımından en zengin sebzelerden bir tanesidir. C ve E vitaminleri, flavonoidler ve polifenoller içeren kuşkonmaz, vücudunuzu serbest radikallere karşı korumaya ve kronik hastalık riskinizi düşürmeye yardımcı olur.

Sindirim sistemini destekler

Kuşkonmaz, lif bakımından zengin olduğu için sindirim için faydalıdır. Kuşkonmaz, çözünmeyen lif içerdiği için özellikle tuvalet alışkanlıklarının düzenli olmasını desteklemektedir. Beslenme düzeninizde kuşkonmaz gibi yüksek lifli sebzelere yer vererek sindirim ve bağırsak sağlığınızı destekleyebilir kalp hastalığı, yüksek tansiyon ve diyabet gibi hastalıklara yakalanma riskinizi azaltabilirsiniz.

Kilo vermeye yardımcı olabilir

Kuşkonmaz, kalorisi düşük bir yiyecek olduğundan kilo vermeye yardımcı olabilir. Kuşkonmazın yaklaşık yüzde 94’ü su olduğu ve içinde yüksek miktarda lif bulunduğu için kuşkonmaz tükettiğinizde fazla kalori almadan kendinizi tok hissedebilirsiniz.

Kuşkonmaz Nasıl Yetiştirilir?

Kuşkonmaz genelde yeni köklerin, toprak yüzeyine yakın yerde sürgünlerin meydana geldiği taçların ekilmesiyle yetiştirilmektedir. Kuşkonmazı tohumdan yetiştirmek de mümkün olmakla birlikte tohumdan yetiştirilen kuşkonmazların yetişmesi daha uzun sürmektedir.

Kuşkonmaz, hafif ve drenajı yüksek toprakları seven bir bitkidir. Kuşkonmaz için 6,5 ila 7,5 pH arasındaki topraklar idealdir. Bu nedenle daha asidik karakterli topraklara kireç katmak gerekebilir. Kuşkonmaz yetiştirilecek yerin güneş almasına dikkat edilmeli ve toprağın bol miktarda organik madde içerdiğinden ve üzerinde yabani ot bulunmadığından emin olunmalıdır.

Kuşkonmaz yetiştireceğiniz toprağı hazırladıktan sonra toprakta 30 cm genişliğinde ve 20 cm derinliğinde çukur açın. Ardından çukurun dibine kompost veya gübre koyun ve üzerini 5 cm kadar toprakla örtün. Sonrasında çukurun merkezi boyunca toprak ekleyerek10 cm yüksekliğinde bir yükselti oluşturun.

Kuşkonmaz taçlarını, yeni sürgünler en üstte olacak şekilde ve bitkiler arasında 30-45 cm mesafe olacak şekilde yükseltinin üzerine yerleştirin. Kökleri eşit bir şekilde yayın ve bitki kolayca kırılabileceği için dikkatli olun. Ardından toprağa organik maddeyi ekleyin ve kuşkonmazların yalnızca tomurcuk uçları dışarıda kalacak şekilde çukuru toprakla kapatın.

Kuşkonmazların iyice yerleşmesi için bitkileri ilk iki yıl hasat etmemek gerekir. Üçüncü yıla gelindiğinde Nisan’ın ortasından itibaren sürgünleri altı hafta boyunca hasat edebilirsiniz. Sonraki yıllarda hasat süresini sekiz haftaya çıkartabilirsiniz. Kuşkonmaz hasadı için sürgünleri toprak yüzeyinin 2,5 cm altından olacak şekilde keskin bir bıçakla gerçekleştirebilirsiniz. Sürgünleri sıcak havalarda her iki ila üç günde bir hasat edebilirsiniz.

Kuşkonmaz Saksıda Yetişir mi?

Kuşkonmaz genelde dış mekanda yetiştirilen bir sebze olsa da iç mekanda da yetiştirilebilir. Kuşkonmazı evinizin balkonunda veya içinde saksıda yetiştirebilirsiniz. Ancak saksıda kuşkonmaz yetiştirirken bazı noktalara dikkat etmelisiniz.

Kuşkonmaz, diğer pek çok sebzeye göre daha yavaş bir gelişim gösterir. Tohumdan yetiştirilen kuşkonmazın yerleşmesi en az 2-3 yılı bulabilir. Bu dönem içinde kuşkonmazı hasat etmemek gerekir. Kuşkonmazı tohumdan yetiştirmek uzun zaman aldığı için bu bitki çoğu zaman taç halinde alınarak yetiştirilmektedir.

Kuşkonmazı saksıda yetiştirecekseniz, ilkbahar aylarında uygun saksı seçimini yapmanız gerekir. Her taç için en az 45 cm derinliğinde ve 30 cm büyüklüğünde büyük saksılar seçmelisiniz. Kuşkonmaz taçlarının derine dikilmesi önemli olduğu için büyük saksılar seçmeye dikkat etmelisiniz.

Aldığınız saksıda drenaj delikleri yoksa saksının dibine kendiniz delikler açabilirsiniz. Hatta bazı durumlarda halihazırda drenaj deliği olan saksılara fazladan delik açmak gerekebilir. Bu sayede bitkide mantar oluşumunun yanı sıra kök çürümesinin önüne geçilmesi mümkün olabilir.

Kuşkonmaz yetiştireceğiniz saksının dibini 5 cm yüksekliğinde çakılla doldurduktan sonra üzerine yüksek kaliteli saksı toprağı ve komposttan hazırladığınız karışımı eklemelisiniz. Ardından kuşkonmaz tacını talimatlarına göre saksıya dikmelisiniz. Tacı yaklaşık 10-15 cm derine dikmek genellikle yeterli olmaktadır.

Kuşkonmaz, güneş ışığını seven bir bitki olduğu için saksıyı günde en az 8 saat güneş ışığı alan bir yere koymalısınız. Dikimden birkaç hafta sonra bitkinin sürgün verdiğini görebilirsiniz. Ancak ilk iki yıl, kuşkonmazların büyümesine ve yerleşmesine izin vermeli ve hasat yapmamalısınız.

Kuşkonmaz, uzun ömürlü ve dayanıklı bir bitki olduğu için saksıyı sonbahar ve kış aylarında dış mekanda bırakmanızda sakınca olmayacaktır. Sonbahar ve kış aylarında uyuyan kuşkonmazlar, ilkbaharın gelmesiyle ve havaların ısınmaya başlamasıyla birlikte büyümeye devam edecektir.