Karagül: Halfeti’nin Siyah İncisi, Dünyada Tek!
Gül bitkisinin kırmızısına, pembesine ya da beyazına aşina olduğumuz doğrudur. Hatta gül görsellerinin çoğu böylesine pastel tonlarında resmedilir. Gül bahçesi denildiğinde akıllara en canlı renkler gelir ve zihinde kırmızıdan beyaza pembeden sarıya birçok gül çeşidi canlanır.
Sizlere öyle bir gül türünden bahsedeceğiz ki; şu ana kadar gördüğünüz ve kokladığınız tüm gülleri unutabilirsiniz. Daha önce hiç siyah gül gördünüz mü? Kara gül adıyla bilinen bu özel gül çeşidi, Türkiye’yi dünya çapında tanıtan ve sadece Şanlıurfa’da yetişebilen bir bitki.
Gül nasıl olur da simsiyah bir renge sahip olur diyorsanız; yazının devamını okumak için sırtınızı geriye yaslayıp satırlardaki bilgilere odaklanabilirsiniz.
Karagül Nerede Yetişir?
Karagül çiçeği, görenleri hem hayrete düşürüyor hem de merak içinde bırakıyor. Çünkü bu gülün rengi daha önce hiçbir bitkide görülmemiş. Siyah dalları ve yaprakları olan karagül, bazı kaynaklara göre Fransa’ya has bir gül türü. Türkiye’de sadece Urfa’da ve sadece Halfeti içinde yetiştiği bilinmekte. Üstelik karagülün yetişmesi ve bakımı üzerine yapılan çalışmalarda da sadece Halfeti’nin adı yer alıyor.
Rengiyle dikkat çeken bu gülün tohumu nereden ve nasıl geldiği net olarak bilinmese de senelerdir Halfeti içinde özel bir tarım alanında yetiştiği bilinmekte. Birçok kaynakta karagül nerede yetişir sorusuna yanıt olarak Şanlıurfa – Halfeti dikkat çekiyor.
Hatta bu çiçeği köküyle beraber farklı bir konuma ya da şehre taşıdığınızda; renginde açılmanın olduğu ifade ediliyor. Halfeti’nin iklimi ve toprak yapısı, karagülün yetişmesi için en uygun yer olarak açıklanıyor.
Karagül nerede yetişiyor konusu üzerine meraklar bitmiyor haliyle. Bu ilgi gören ve ülkemizi dünya ülkelerine tarım alanında tanıtan gülün yetişme ortamı hem açık arazi hem de sera olabiliyor. Halfeti’de dallarından çıkan karagül ortalama 3 sene canlı kalabilme özelliği taşıyor. Eğer bu gülü dalından koparırsanız; rengindeki siyahlık açılıyor ve bordo bir tonu yakalıyor.
Dünya ülkelerinde tek doğal kara gül yetiştirme alanı olan Halfeti, bu konuda ilçeye akın akın turist gelmesine de vesile oluyor. Karagülü yerinde görmek isteyenler, rengini canlı canlı gördüğünde güzel hatıralarına bir yenisini daha ekliyor.
Karagül Nasıl Yetişir?
Gül yetiştirmenin kolay olduğunu bilenler acaba karagül nasıl yetişir diye merak etmekte. Bu gülü yetiştirmek için özenli olmak gerekiyor. Halfeti’de karagül yetiştirenler, bakımında ve korunmasında çok hassas davranıyor. Hem Şanlıurfa’nın hem de Türkiye’nin önemli simgelerinden olduğu için karagülü yetiştirmenin bazı tüyoları bulunuyor.
Serada yetişebilen karagül her mevsimde filizlenir ve gül vermeye devam eder. Ancak sera dışında karagül yetiştirmek için ilkbahar ve sonbahar ayları beklenir. Siyah gül tohumundan yetiştirme yapılır. Tohum uygun toprağa ekildikten sonra bol su ister. Alışılan renkli güllere göre daha geç açar ancak daha fazla çoğalır.
Tohumun ekileceği yer aynı zamanda karagülün büyüyeceği yer olmalıdır. Herhangi bir toprak taşıma durumu olmamalıdır. Karagül fidesi bulunduğu yerden alınırsa istenilen şekilde büyümez ve rengini kaybeder. Bu gülün özelliklerinden biridir. Ayrıca karagüle aşılama yapmak önemlidir. Halfeti içinde karagül yetiştirenler, düzenli budama ve aşılama yaparak bitkinin verimini korurlar.
Halfeti’nin nem oranı, toprak yapısı, hava ve iklim koşulları karagül için idealdir. Şanlıurfa’nın diğer ilçelerinde daha önce karagül yetiştirmek isteyenler olmuştur ancak Halfeti’de olduğu gibi siyah renkli gül elde edilememiştir.
Karagül Hikayesi ve Anlamı
Bitki sözlüklerinde rengi siyah olan çiçekler genellikle karamsar duyguları temsil eder; ancak karagül anlamı ile diğer bitkilerden bu konuda ayrılır. Çünkü siyah renkli olan bu gül, yeni bir sayfa açmayı ve hayata yepyeni umutlarla başlamayı temsil etmektedir. Çok narin ve nadide olan bir gül olduğu için anlamında karamsarlık barındırmaz.
Pek çok hikayede ve rivayette karagül çiçeği hikayesi aşıkları temsil etmektedir. Birbirini seven iki gencin aşkının simgesi olarak bilinir. Ayrıca civar köylerde yetişen büyüklerin anlatılarına göre karagül, çiftlerin sevgilerine atılan bir mühür olarak bilinir. Karasevda, tutkulu aşkı simgeleyen bir gül olarak tanıtılır. Nasıl ki karagül kendi toprağından başka bir yere gittiğinde yapısını bozup rengini kaybediyorsa; sevenlerden biri başkasına gittiğinde aşkını kaybeder diye anlatılır.
Hem yazılı hem de sözlü kaynaklarda geçen bir efsaneye göre; siyah gülün şöyle bir hikayesi var. Vaktinde karagül, şeytanın çiçeği olarak bilinirmiş ve bu çiçeğe kimse dokunmamalıymış. Ancak şehirde yaşayan genç bir kıza karagül madalyon olarak görünmüş. Kız da merak etmiş ve bu madalyona dokunmak istemiş. Kız madalyonu eline alıp sahibini aramaya başlayınca, çevre halkı kızı cadı ilan etmeye başlamış.
Kimsenin dokunamadığı bu madalyona dokunan kızı halk ne yazık ki öldürmeye çalışmış. Bunu duyan şeytan da kızın ölümüne dair topraklarda bir iz kalsın istemiş ve o günden sonra toprakta yetişen güllerin sadece siyah olmasını söylemiş. Rivayete göre bu efsane Halfeti’de yaşanmış. O günden sonra açan güller siyah rengiyle görenleri hayrete düşürmüş.
Karagül Hangi Ayda Açar?
Karagül, toprağında bakımını ve suyunu gördüğünde ilkbahar ve sonbahar ayında açarak dallarını donatır.
Karagül En Çok Nerede Bulunur?
Ülkemizde karagül sadece Şanlıurfa’da Halfeti sınırları içinde yetişmektedir.
Karagül Pahalı mı?
Nadide bir gül olduğu için karagülün fiyatı kırmızı ve pembe güllere göre biraz daha yüksek. Ortalama 100 TL’den etiketleme yapılmaktadır.